Tư duy nhìn vào giáo dục là nghĩ tới thi cử tạo ra tầm nhìn hạn hẹp

Nhận định về những điểm mới trong cách kiểm tra mô tả thông tin từ lúc áp dụng chương trình giáo dục phổ thông 2018, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Tổng chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt- Ngữ văn, Bộ sách “Kết nối tri thức với thị trường” cho rằng, thời gian qua giáo viên cả nước đã sở hữu nhiều nỗ lực trong việc đổi mới kiểm tra, mô tả thông tin.

Thay đổi kiểm tra, trước hết giáo viên phải thay đổi chính mình

Đề thi giữa kỳ, cuối kỳ ở những địa phương đều đã được thiết kế theo định hướng mới. Theo đó tập trung vào mô tả thông tin năng lực học sinh, ko phải kiểm tra, mô tả thông tin kiến thức thuần túy.

Việc kiểm tra, mô tả thông tin mới cũng đang từng bước loại bỏ khả năng học sinh trả lời câu hỏi chỉ dự vào ghi nhớ và sao chép. Quá trình này cũng thúc đẩy giáo viên thay đổi bản thân, nhiều giáo viên siêng năng đọc sách, tìm kiếm tài liệu, văn bản, tự tăng trình độ thẩm định văn bản.

Việc thay đổi phương thức kiểm tra mô tả thông tin cũng đặt ra những yêu cầu, thách thức mới cho đội ngũ giáo viên.

Tuy vậy, ngoại trừ những tín hiệu tích cực, việc kiểm tra mô tả thông tin vẫn còn một số mặt hạn chế, vướng mắc như đề kiểm tra, đề thi quá dài, vượt quá thời gian làm bài của học sinh, gây quá tải.

Điều này xuất phát từ một số nguyên do khách quan như nguồn văn bản ngoài sách giáo khoa thuộc thể loại cần kiểm tra, mô tả thông tin ko dồi dào. nguyên do chủ quan xuất phát từ khả năng tìm kiếm của giáo viên còn hạn chế, những thầy cô chưa sở hữu những hiểu biết xử lý, rút gọn ngữ liệu, sắm đoạn trích phù hợp.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, một số câu hỏi trong những đề kiểm tra, đề thi ở nhà trường chưa chuyển biến kịp theo mục tiêu kiểm tra mô tả thông tin mới. Nhiều giáo viên vẫn sở hữu thói quen thiết kế những câu hỏi thuần túy kiểm tra kiến thức, đáng ngại nhất là câu hỏi trắc nghiệm khách quan để kiểm tra kiến thức tiếng Việt của học sinh.

“Trong Việt ngữ học, sở hữu nhiều vấn đề còn gây tranh cãi như ranh giới giữa từ với cụm từ, câu đơn với câu ghép,… hay một số loại đơn vị tiếng nói của một dân tộc ranh giới thường thì mơ hồ như từ ghép với từ láy, động từ với tính từ,… Thiết kế câu hỏi trắc nghiệm khách quan để kiểm tra kiến thức sở hữu liên quan tới những vấn đề đang còn gây tranh cãi thì hoàn toàn ko nên. Đó là chưa kể giáo viên sở hữu thể sở hữu nhầm lẫn về kiến thức.

Ngay cả lúc câu hỏi đúng thì việc học sinh trả lời chính xác những câu hỏi trắc nghiệm khách quan đó cũng ko phải là bằng chứng về năng lực sử dụng tiếng nói của một dân tộc của người học. Xin nói thêm là câu hỏi trắc nghiệm về kiến thức nếu thiết kế đúng thì sở hữu thể được sử dụng để giúp học sinh rà soát, củng cố kiến thức vừa học, nghĩa là sử dụng trong mô tả thông tin thường xuyên (mà ko cho điểm).

Nó rất khác với việc sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan kiểm tra kiến thức để qua đó mô tả thông tin năng lực của học sinh. Đây là hai chuyện khác nhau”, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, vẫn sở hữu tình trạng đối phó lúc ra đề thi, sở hữu thể xuất phát từ bệnh thành tích. Như với môn Ngữ văn, một số giáo viên tuy sở hữu sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa để ra đề thi, nhưng sẽ cho học sinh biết trước 4 – 5 ngữ liệu trong đề cương ôn tập, tất nhiên câu hỏi cho sẵn, sở hữu thể ko sở hữu đáp án.

Còn phần viết thì giáo viên sẽ ra kiểu đề thật mở, kèm cụm từ “tác phẩm em yêu thích”. Học sinh viết theo những gì đã chuẩn bị trước, những em chỉ cần ôn một đề. Chất lượng kiểm tra, mô tả thông tin nhiều nơi chưa phải là hoàn toàn thực chất.

Thay đổi tư duy học gì thi nấy

Nói về việc đổi mới kiểm tra mô tả thông tin, thầy Nguyễn Cao Cường, Hiệu trưởng Trường THCS Thái Thịnh (Hà Nội) cho rằng: “Chúng ta đang đứng trước một cuộc cách mạng”. Nếu như trước đây, học sinh tiếp cận theo cách ghi nhớ và áp đặt, ghi nhớ đơn vị kiến thức theo cách “thầy bảo gì trò nghe nấy”.

Với chương trình 2018 đòi hỏi thầy cô giáo phải nghiên cứu kĩ lưỡng để nhằm hình thành năng lực theo mục tiêu chung nhằm đạt được ý muốn năng lực chung yêu cầu và năng lực đặc thù của môn học. Chính bởi mục tiêu đó, nên thầy cô phải thiết kế những hoạt động làm sao để học sinh sở hữu thể chủ động chiếm lĩnh được kiến thức.

Quá trình tham gia những hoạt động của thầy cô tổ chức thông qua phương pháp dạy học nhằm tích cực hóa học sinh thì năng lực của học sinh dần được hình thành theo những chương bài, bài học. Bởi vậy, buộc thầy cô phải nghiên cứu, tìm hiểu kĩ lưỡng và nhiều hơn.

Đơn cử như với môn Toán, thầy Cường cho biết, giáo viên ko chỉ áp đặt mà cần thiết kế với mỗi học sinh sở hữu năng lực khác nhau thì mô tả thông tin đúng năng lực học sinh. Việc mô tả thông tin môn Toán cần đồng bộ từ tiết giảng dạy trên lớp, tương tác thầy cô với học sinh, bài kiểm tra mô tả thông tin thường xuyên, định kì đều trong một quy trình chứ ko thực hiện máy móc trước đây.

Rõ ràng những thách thực lớn là vận dụng khả năng kiến thức làm sao vừa phù hợp với yêu cầu chương trình lại vừa phù hợp với năng lực học sinh tại trường của mình, vùng của mình. Câu chuyện ở đây là thầy cô phải thiết kế để hợp lại thành một, vừa sức với học sinh.

“Nhiều thầy cô đã sở hữu sự sáng tạo, sở hữu tâm lớn thực hiện nhiều bài kiểm tra giúp học sinh sở hữu thể cải thiện được kết quả học tập của mình. Đây là tín hiệu mừng lúc thầy cô vào cuộc”.

Tuy nhiên, lúc triển khai chương trình mới song song với chương trình 2006, thầy Nguyễn Cao Cường cũng thẳng thắn cho rằng giáo viên cũng đang đối mặt với những khó khăn. Đó là lúc đứng trước loại mới, những thầy cô với tư tưởng ưa truyền thống, muốn giữ lại những gì tồn tại suốt nhiều thập kỷ qua, sẽ sở hữu định kiến như thế mới là đúng.

Một số giáo viên vẫn còn sở hữu những e dè, ngại làm bởi nếu sử dụng những gì đã sở hữu sẵn trong kho sẽ dễ dàng và tiết kiệm nhiều thời gian. Thậm chí một số nơi vẫn còn câu chuyện thành tích. Bởi vậy, trở ngại lúc đổi mới trước tiên xuất phát từ chính tâm lý giáo viên.

ngoại trừ đó, lúc mô tả thông tin người học qua năng lực, mô tả thông tin từ kỹ năng ra đề, sẽ sở hữu cản trở về khả năng của thầy cô. Sau ba năm áp dụng, tới nay vẫn chưa sở hữu một mô tả thông tin tổng thể nào hay tổng kết để rút ra được những thuận lợi và hạn chế. Kể cả đối với cấp THCS, chưa một lần nào áp dụng công thức mới trong kỳ thi vào lớp 10. Đối với THPT, 2025 mới bắt đầu áp dụng. Chưa sở hữu một tiền lệ nào để từ đó rút những hiểu biết.

“Chính tư duy nhìn vào giáo dục là nghĩ tới thi cử tạo ra tầm nhìn hạn hẹp. Chúng ta cần phải thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận đối với việc học. Đối với học sinh lớp 9, lúc tốt nghiệp THCS, vai trò kết thúc cấp học thì việc mô tả thông tin ko phải dựa vào thi cử, mà là quá trình học tập.

Nhưng nếu mục đích là để lên lớp 10, vai trò sẽ khác, đó là buộc phải vượt qua một kỳ thi. Tương tự, nếu đích tới của học sinh chỉ là tốt nghiệp THPT sẽ khác hẳn với mong muốn sử dụng kết quả thi để xét đại học.

Tư duy đó tạo ra áp lực cho thầy cô ngay từ lớp học đầu cấp là đào tạo học sinh như những vận động viên nhiều năm từng trải sẵn sàng cho cuộc đấu trí trong tương lai. Đâu đó còn sở hữu tư duy học gì thi nấy. Nếu tập trung vào mô tả thông tin năng lực học sinh, sau lúc kết thúc một cấp học, sẽ căn cứ vào năng lực đó để sắm ra hướng đi phù hợp. Điều đó mới là trọng yếu”, thầy Nguyễn Cao Cường nhấn mạnh.

Nguyễn Trang(VOV.VN)